Thoái hóa khớp gối: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Thoái hóa khớp gối là căn bệnh khá phổ biến ở người lớn tuổi hoặc vận động viên. Bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, việc chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối là rất quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp giúp hạn chế những rủi ro có thể xảy ra.  Cùng aloxuongkhop.com tìm hiểu chi tiết ngay dưới đây!

Tổng quan về bệnh thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là quá trình biến đổi sụn khớp và xương dưới sụn từ đó hình thành gai xương dẫn đến biến dạng khớp. Ngoài ra, có thể xảy ra tổn thương các cấu trúc bên trong khớp như màng hoạt dịch, dây chằng và sụn chêm.

Thoái hóa khớp gối là một trong những dạng viêm khớp phổ biến nhất

Khi khớp bị tổn thương nghiêm trọng, chất lượng dịch khớp giảm sút, làm tăng ma sát giữa các bề mặt đầu khớp. Lớp sụn bề mặt của khớp gối bị bào mòn dẫn đến khe khớp bị thu hẹp, ảnh hưởng đến khả năng vận động của khớp gối, gây đau và khó cử động.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối

Tuổi tác

Đau ốm thoái hóa khớp gối thường xảy ra ở người lớn tuổi. Nguyên nhân chính là do lão hóa. Đặc biệt là những người phải làm việc nặng nhọc bằng đôi tay, thường xuyên mang vác vật nặng, phải đứng lâu và những người béo phì. 

Người lớn tuổi thường mắc các bệnh thoái hóa ở vùng khớp gối.

Cân nặng

Thừa cân sẽ làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối. Các nghiên cứu cho thấy cứ tăng thêm 0,45kg trọng lượng thì áp lực lên khớp gối sẽ tăng thêm khoảng 1,35 đến 1,8kg.

Giới tính

Phụ nữ trên 55 tuổi có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc bệnh thoái hóa khớp gối hơn nam giới. Do dây chằng trước gối yếu và thường xuyên phải đi giày cao gót, áp lực lên sụn khớp tăng cao dẫn đến thoái hóa nhanh chóng.

Di truyền

Những yếu tố này bao gồm đột biến gen (làm tăng nguy cơ viêm khớp gối khi còn trẻ) và hình dạng bất thường của xương xung quanh khớp gối (dẫn đến thoái hóa sụn sớm).

Chấn thương khớp

Ngoài ra còn có những trường hợp mắc bệnh do chấn thương khớp bao gồm: rách dây chằng đầu gối, gãy hoặc nứt cầu dưới xương đùi hoặc xương chày cũng như nứt, gãy xương bánh chè.

Ngoài ra, thoái hóa khớp gối còn có thể xuất phát từ các yếu tố thuận lợi của trục chi dưới, do sự bất thường về cấu trúc cơ thể hoặc do khớp gối bị tổn thương do các nguyên nhân viêm nhiễm. Đồng thời, nguyên nhân còn do chấn thương xương đùi và xương chậu (gãy, gãy, gãy, gãy…).

Vận động viên thể thao  

Thoái hóa khớp gối khi chơi thể thao

Những người thường xuyên chơi các môn thể thao đòi hỏi vận động đầu gối nhiều như bóng đá, tennis... có nguy cơ bị suy yếu khớp gối rất cao. Nguy cơ này tăng lên khi bạn gặp chấn thương trong khi tập thể dục.

Các bệnh cơ xương khác

Bệnh nhân viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao bị viêm xương khớp. Ngoài ra, các bệnh khác như thừa sắt hay dư thừa hormone tăng trưởng cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh xương khớp.

Triệu chứng thoái hóa ở khớp gối

Dấu hiệu cần chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối thường là đau ở khớp gối bị thoái hóa cùng với các triệu chứng như: đau quanh khớp gối hoặc chỉ đau ở một số điểm nhất định.  

Ban đầu, cơn đau thường nhẹ, đặc biệt khi thực hiện các hoạt động như đi bộ nhiều, leo cầu thang hoặc leo dốc. Thông thường cơn đau xuất hiện vào buổi tối. Đây là dấu hiệu đầu tiên của bệnh.

Về sau, khớp gối có thể sưng tấy do viêm nhiễm hoặc dịch trong khớp tràn ra ngoài. Nếu dịch chảy ra, cơn đau có thể giảm nhưng có thể quay trở lại sau vài ngày. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, người bị thoái hóa khớp gối có thể bị cứng khớp, đặc biệt rõ rệt vào buổi sáng khi mới thức dậy.

Tuy nhiên, triệu chứng của bệnh sẽ biểu hiện khác nhau qua 4 giai đoạn. Mỗi giai đoạn sẽ có những dấu hiệu đặc trưng như:

• Giai đoạn 1: Các triệu chứng không rõ ràng nên cản trở việc chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối.

• Giai đoạn 2: Các triệu chứng bắt đầu xuất hiện như đau sau khi đi hoặc chạy, cứng khớp và đau khi cúi người hoặc cúi xuống.

• Giai đoạn 3: Người bệnh thường xuyên cảm thấy đau nhức, cứng khớp khi ngồi lâu hoặc vào buổi sáng, sưng khớp nếu vận động liên tục.

• Giai đoạn 4: Xuất hiện cơn đau mỗi khi cử động, các khớp trở nên cứng đơ và có khi bị liệt.

Viêm khớp gối có lây truyền cho người khác không?

Bệnh thoái hóa khớp gối không thể lây truyền từ người này sang người khác. 

Bệnh thoái hóa khớp gối thường gặp ở người lớn tuổi.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp gối

Các nhóm đối tượng cần được chẩn đoán thoái hóa khớp gối bao gồm:

• Tuổi tác: Người lớn tuổi, đặc biệt là người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp gối cao hơn.

• Người lao động làm công việc đòi hỏi lao động chân tay nặng nhọc, phải đeo thắt lưng hoặc mang vác nặng.

• người đau khổ béo phì.

• Người có tiền sử chấn thương khớp như rách dây chằng đầu gối, gãy xương hoặc nứt vùng dưới cầu xương đùi.

Các biện pháp chẩn đoán thoái hóa khớp gối

Để chẩn đoán viêm xương khớp gối, các phương pháp có thể được thực hiện dựa trên sự tiến triển của bệnh, bao gồm kiểm tra các vùng cụ thể của khớp gối và kiểm tra toàn bộ cơ thể.

Tiếp theo, căn cứ vào tình trạng bệnh mà một số xét nghiệm có thể được thực hiện như:

• Chụp X-quang: Chẩn đoán thoái hóa khớp gối bằng cách xác định mức độ tổn thương xương, sụn cũng như phát hiện sự hiện diện của gai xương nếu có.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Trong trường hợp cần phân tích chuyên sâu và cần kết quả nhanh, chính xác, bác sĩ thường sẽ lựa chọn phương pháp này.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này được áp dụng khi kết quả chụp X-quang không cung cấp thông tin rõ ràng về tình trạng bệnh.

• Nếu khớp bị sưng, bác sĩ có thể dùng siêu âm để kiểm tra khớp. Nếu có điều kiện vệ sinh hoàn hảo, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối bằng phương pháp chọc hút. 

Chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối giúp phát hiện và điều trị bệnh phù hợp.

Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối

Dựa trên chẩn đoán thoái hóa khớp gối sẽ có phương pháp điều trị phù hợp tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Tập thể dục và thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh

Người bệnh cần thực hiện các biện pháp sau: nghỉ ngơi đầy đủ, vận động hợp lý để tránh cứng khớp và suy nhược cơ, duy trì chế độ ăn đủ dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ canxi và khoáng chất. Thường xuyên thực hiện các bài tập có thể giúp cải thiện tính linh hoạt của các cơ xung quanh đầu gối, đồng thời tăng cường sự ổn định của khớp và giảm đau.

Giảm cân

Đối với những bệnh nhân thừa cân, béo phì cần được tư vấn và điều trị giảm cân để giảm áp lực lên khớp gối và cải thiện cơn đau do viêm khớp.

Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm

Các loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối Các loại thuốc không kê đơn như acetaminophen, ibuprofen, naproxen natri... giúp giảm đau hiệu quả nhưng chỉ nên dùng tối đa 10 ngày để tránh tác dụng phụ. Nếu sau 10 ngày sử dụng không có tác dụng, người bệnh nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để kê đơn thuốc chống viêm phù hợp.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc bôi tại chỗ, thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm hoặc các bài thuốc dân gian từ ngải cứu, lá lốt... để giảm đau và làm chậm tiến triển của bệnh.

Tiêm chất bôi trơn vào khớp gối

Tiêm Corticosteroid hoặc axit hyaluronic hoạt động như một chất lỏng bôi trơn cho khớp, làm giảm sưng, đau và cứng khớp một cách hiệu quả.

Vật lý trị liệu

Các bài tập vật lý trị liệu cho khớp gối hiệu quả

Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu có thể rất hữu ích trong việc giảm đau, tăng cường cơ bắp và tăng tính linh hoạt của khớp. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn một trong hai phương pháp vật lý trị liệu: chủ động hoặc thụ động. Ngoài ra, bệnh nhân còn được hướng dẫn cách thực hiện các hoạt động hàng ngày như làm việc nhà để giảm thiểu tình trạng đau khớp.

Phẫu thuật/thay thế đầu gối

Khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, bác sĩ có thể quyết định phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng để điều trị bệnh nhân được chẩn đoán thoái hóa khớp gối bao gồm:

• Nội soi khớp: Thường được sử dụng ở bệnh nhân dưới 55 tuổi để loại bỏ sụn bị tổn thương, sửa chữa dây chằng lỏng lẻo và làm sạch bề mặt xương.  

• Cắt xương: Phương pháp này được thực hiện để điều chỉnh hình dạng của xương nhằm cải thiện sự ổn định của khớp gối. Tuy nhiên, giải pháp này không giải quyết được tình trạng thoái hóa sụn đầu gối và có thể phải phẫu thuật bổ sung trong tương lai.

• Phẫu thuật thay khớp hoặc tạo hình khớp: Bệnh nhân trên 50 tuổi được điều trị thay thế khớp bị thoái hóa bằng các bộ phận nhân tạo làm bằng kim loại hoặc nhựa. Hầu hết các khớp nhân tạo sẽ tồn tại hơn 20 năm.

Các phương pháp không dùng thuốc khác

Ngày nay, có nhiều phương pháp điều trị không dùng thuốc cho các vấn đề về đầu gối, bao gồm châm cứu, điện châm, thủy châm cứu và cấy chỉ.

Biến chứng của bệnh  

Nếu thoái hóa khớp gối không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng sau:

Tăng nguy cơ chấn thương đầu gối: Cơn đau cấp tính làm giảm khả năng vận động và mất thăng bằng, khiến bệnh nhân dễ bị té ngã và chấn thương. Theo thống kê, hơn 30% số người được chẩn đoán mắc bệnh viêm xương khớp có nguy cơ bị té ngã và tỷ lệ gãy xương cũng tăng khoảng 20%.

• Thiếu xương: Trong trường hợp viêm xương khớp nặng, sụn bị mất dần dẫn đến tình trạng thiếu xương nhanh chóng. Điều này làm giảm số lượng tế bào xương, một biến chứng nghiêm trọng cần can thiệp phẫu thuật để loại bỏ xương bị tổn thương.

• Mất ổn định khớp: Đứt gân và rách dây chằng quanh khớp có thể gây mất ổn định khớp.

• Nén dây thần kinh: Việc nén các dây thần kinh xung quanh xương hoặc sụn có thể gây ra cơn đau trầm trọng hơn cũng như ngứa ran, tê hoặc yếu.

• Liên quan đến các bệnh khác: Bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh thoái hóa khớp gối có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch và ung thư.

• Hình thành u nang phía sau đầu gối: U nang Baker phát triển do khớp bị thoái hóa, có thể gây áp lực lên mạch máu và gây sưng đau ở chân.

• Tăng nguy cơ mắc bệnh gút: Những người bị viêm xương khớp có nồng độ axit uric trong máu cao có nguy cơ mắc bệnh gút, một loại viêm khớp khác cao hơn.

Chăm sóc người bệnh thoái hóa khớp gối như thế nào?

Một chế độ chăm sóc tốt có thể giúp giảm triệu chứng đau và sưng tấy ở vùng đầu gối đối với những bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh thoái hóa khớp gối. Nếu có người thân mắc bệnh này, bạn có thể chăm sóc bằng cách:

• Chườm đá để giảm đau và giảm sưng ở vùng đầu gối.

• Hỗ trợ người bệnh di chuyển hoặc hướng dẫn sử dụng nạng, xe tập đi nếu cần thiết.

• Lắp đặt thêm các thiết bị hỗ trợ như bệ toilet, tay vịn ở hành lang trong nhà và tháo dỡ chướng ngại vật ở lối đi để giảm thiểu nguy cơ bệnh nhân bị té ngã.

• Khi cơn đau tái phát, hãy hỗ trợ người bệnh bằng cách mở nhạc hoặc trò chuyện, có tác dụng như thuốc giảm đau mà không gây hại cho sức khỏe.

• Bổ sung các thực phẩm chứa dưỡng chất tốt cho sụn đầu gối như trái cây, rau củ và cá béo.

Ngăn ngừa thoái hóa khớp gối

Bảo đảm bổ sung những chất chống lão hóa như vitamin

Để phòng ngừa thoái hóa khớp gối, có những biện pháp sau:

• Chế độ ăn: Nên bổ sung cá nước lạnh, cùng với thực phẩm giàu axit béo omega-3 – chất chống viêm mạnh mẽ. Bạn nên bổ sung xương sườn, sườn bò, sườn bê cũng như thịt lợn, thịt gia cầm, tôm, cua vào khẩu phần ăn hàng ngày để bổ sung protein và chất dinh dưỡng cần thiết.

• Chế độ tập luyện và sinh hoạt: Lên kế hoạch tập thể dục thường xuyên, 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần, tránh gắng sức quá sức.

• Đảm bảo cân nặng của bạn nằm trong phạm vi hợp lý (BMI < 23).

• Kiểm soát lượng đường huyết ổn định, vì lượng đường huyết cao có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của sụn, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, mất sụn.

• Tránh mang vác vật nặng, luyện tập đúng kỹ thuật khi tham gia thể thao, chọn giày phù hợp và sử dụng đồ bảo hộ khi tập luyện.

• Nghỉ ngơi sau 1 đến 2 giờ làm việc và sau 20 phút, thay đổi tư thế để tránh mỏi cơ, khớp.

• Vào buổi sáng và buổi chiều, bạn nên massage các khớp để thư giãn cơ bắp và lưu thông máu.

• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Câu hỏi thường gặp khi bị thoái hóa khớp gối?

Có nên đi bộ khi bị thoái hóa khớp gối?

Đi bộ giúp những người được chẩn đoán mắc bệnh thoái hóa khớp gối tăng cường sức mạnh cho khớp và chân, đồng thời giảm cân hiệu quả.

Có nên tập yoga khi bị thoái hóa khớp gối?

Yoga là một phương pháp tuyệt vời cho những người được chẩn đoán mắc bệnh thoái hóa khớp gối. Bộ môn này giúp duy trì sự linh hoạt của khớp và giảm đau hiệu quả.

Tuy nhiên, đừng tự mình tiến hành mà hãy liên hệ với các nhà trị liệu yoga. Chuyên gia sẽ đánh giá mức độ tổn thương khớp và từ đó thiết kế chương trình tập luyện phù hợp. Điều này giúp đảm bảo các bài tập không quá vất vả và đạt được kết quả tối ưu.

Có nên bổ sung canxi khi bị viêm xương khớp?

Canxi là thành phần thiết yếu của chế độ ăn uống lành mạnh, cần thiết để tăng cường sức mạnh của xương. Tuy nhiên, canxi không làm giảm triệu chứng viêm xương khớp. Vì vậy, bệnh nhân được chẩn đoán thoái hóa khớp gối, thay vì chỉ chú trọng bổ sung canxi, cần hướng tới chế độ ăn uống cân bằng với các dưỡng chất tốt cho sụn khớp như omega-3, vitamin C và chất chống oxy hóa.

Thoái hóa khớp gối là tình trạng thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi, gây đau nhức và hạn chế vận động. Hiểu biết rõ ràng về nguyên nhân, triệu chứng sẽ giúp nhận biết và chẩn đoán sớm bệnh thoái hóa khớp gối.

Đồng thời, áp dụng các biện pháp phòng ngừa như duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên và có chế độ ăn uống cân bằng có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh, đảm bảo các hoạt động hàng ngày diễn ra suôn sẻ.