Viêm khớp vảy nến: Dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và hướng điều trị hiệu quả

iCCARE MKT
13 thg 5
5 phút đọc

Viêm khớp vảy nến (Psoriatic Arthritis - PsA) là một trong những bệnh lý viêm khớp tự miễn mạn tính, có liên quan đến bệnh vảy nến da. Không chỉ ảnh hưởng đến khớp, bệnh còn có thể tác động sâu rộng đến hệ thống gân cơ, móng tay, cột sống và thậm chí là nội tạng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, nhận diện sớm và quản lý bệnh hiệu quả là yếu tố then chốt giúp người bệnh duy trì chất lượng sống ổn định.

1. Viêm khớp vảy nến là gì?

Viêm khớp vảy nến là một thể viêm khớp mạn tính xảy ra ở khoảng 30% bệnh nhân bị vảy nến. Đây là bệnh lý thuộc nhóm rối loạn viêm tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh của khớp và da.

Biểu hiện vảy nến da và sưng khớp ngón tay điển hình ở bệnh nhân PsA.

2. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết

Triệu chứng của viêm khớp vảy nến rất đa dạng, thay đổi theo từng người bệnh. Một số dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

Đau, sưng, cứng khớp: Đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi, hay gặp ở ngón tay, ngón chân, đầu gối, cổ tay.
Viêm khớp trục (axial involvement): Gây đau và hạn chế vận động ở cột sống hoặc khớp cùng chậu.
Biểu hiện da và móng: Có thể phát ban, tróc vảy, móng tay sần sùi, dày lên hoặc bị rỗ.
Sưng toàn bộ ngón (ngón tay xúc xích): Gọi là "dactylitis" – dấu hiệu điển hình của PsA.
Đau gót chân hoặc đau ở điểm bám gân (enthesitis): Vùng gân Achilles, dưới gót chân hoặc quanh khuỷu tay.

Bệnh thường gặp ở người bệnh vảy nến với các triệu chứng mảng sần sùi, có màu đỏ trên da và móng

3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân cụ thể của viêm khớp vảy nến chưa được xác định hoàn toàn, nhưng có sự liên quan giữa yếu tố di truyền, miễn dịch và môi trường:

Di truyền: Khoảng 40% người mắc PsA có tiền sử gia đình bị vảy nến hoặc viêm khớp.
Miễn dịch: Rối loạn miễn dịch khiến cơ thể tự tấn công mô khớp là cơ chế chủ yếu.
Yếu tố môi trường: Chấn thương, nhiễm trùng hoặc stress kéo dài có thể kích hoạt bệnh.
Giới tính và tuổi tác: Bệnh ảnh hưởng đến cả nam và nữ, thường khởi phát trong độ tuổi 30–50.

Viêm khớp vảy nến là một bệnh tự miễn chưa rõ nguyên nhân

4. Các thể viêm khớp vảy nến thường gặp

Viêm khớp vảy nến không đồng nhất, có thể chia làm 5 thể lâm sàng:

Thể đối xứng: Ảnh hưởng hai bên cơ thể giống nhau, giống viêm khớp dạng thấp.
Thể không đối xứng: Một số khớp bị viêm, không theo quy tắc đối xứng.
Thể trục: Ảnh hưởng đến cột sống và khớp cùng chậu, gần giống viêm cột sống dính khớp.
Thể ngoại vi chủ yếu ở ngón tay, chân (DIP): Gây đau và biến dạng khớp nhỏ.
Thể phá huỷ (Arthritis mutilans): Hiếm gặp, gây biến dạng và phá huỷ khớp nghiêm trọng.

>>> Xem thêm: Phát triển vaccine phòng ngừa viêm khớp: Có tiềm năng không?

5. Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, viêm khớp vảy nến có thể dẫn đến:

Mất chức năng khớp
Biến dạng ngón tay, ngón chân
Loãng xương, tổn thương khớp vĩnh viễn
Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường, trầm cảm

6. Chẩn đoán viêm khớp vảy nến

Khớp bị hẹp, đầu xương mòn dưới sụn, có phản ứng màng xương

Chẩn đoán dựa trên tổng hợp lâm sàng và xét nghiệm:

Khám lâm sàng: Quan sát tổn thương da, sưng khớp, biến dạng ngón.
Xét nghiệm máu: CRP, tốc độ lắng máu (ESR), yếu tố thấp RF âm tính giúp phân biệt với viêm khớp dạng thấp.
Chụp X-quang, MRI hoặc siêu âm khớp: Đánh giá tổn thương mô mềm, khớp, gân.
Tiêu chuẩn CASPAR: Hệ thống điểm để chẩn đoán viêm khớp vảy nến chính xác.

7. Các phương pháp điều trị hiện nay

Mục tiêu điều trị là kiểm soát viêm, giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chức năng khớp:

a. Điều trị bằng thuốc

NSAIDs: Giảm đau, kháng viêm mức độ nhẹ.
Corticosteroids: Tiêm tại chỗ khớp bị viêm nặng.
DMARDs (thuốc điều hòa miễn dịch): Methotrexate, Sulfasalazine – làm chậm tiến triển bệnh.
Thuốc sinh học (Biologics): Nhắm vào cytokine viêm (TNF-α, IL-17, IL-23). Rất hiệu quả trong PsA trung bình – nặng.
JAK inhibitors: Nhóm thuốc mới trong điều trị viêm khớp tự miễn.

b. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu và tập thể dục có thể giúp ngăn ngừa tình trạng cứng khớp ở những người bị viêm khớp vảy nến

Bài tập nhẹ giúp duy trì tầm vận động khớp
Tránh vận động mạnh, mang vác nặng
Nẹp hoặc hỗ trợ khớp nếu cần

c. Phẫu thuật (khi cần thiết)

Cắt bao hoạt dịch
Thay khớp khi khớp tổn thương nặng

8. Lối sống hỗ trợ điều trị

Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh cần thay đổi lối sống để hỗ trợ kiểm soát bệnh:

Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm áp lực lên khớp.
Tập thể dục nhẹ nhàng: Yoga, bơi lội, đi bộ.
Ăn uống chống viêm: Tăng rau xanh, cá béo, hạn chế đường và thức ăn chế biến sẵn.
Kiểm soát stress: Thiền, ngủ đủ giấc.
Ngừng hút thuốc, hạn chế rượu bia.

Omega-3 từ cá, rau củ và hạt là nhóm thực phẩm tốt cho người bị viêm khớp vảy nến.

9. Viêm khớp vảy nến có chữa khỏi không?

Viêm khớp vảy nến không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nhờ các tiến bộ y học, đặc biệt là thuốc sinh học, tỷ lệ thuyên giảm triệu chứng kéo dài ngày càng cao.

Viêm khớp vảy nến là bệnh lý phức tạp, ảnh hưởng sâu rộng tới thể chất lẫn tinh thần người bệnh. Việc nâng cao nhận thức, theo dõi sát triệu chứng và điều trị tích cực là yếu tố then chốt để giữ gìn sức khỏe khớp lâu dài. Nếu bạn đang có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đến các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp.

>>> Xem thêm: Viêm khớp tự phát ở trẻ em: triệu chứng và cách điều trị

ALO XƯƠNG KHỚP