Bệnh Legg-Calvé-Perthes: Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi ở trẻ em – Hiểu đúng để điều trị hiệu quả
- iCCARE MKT
- 25 thg 4
- 6 phút đọc
Bệnh Legg-Calvé-Perthes là một trong những nguyên nhân hiếm gặp nhưng nghiêm trọng dẫn đến đau khớp háng, dáng đi bất thường và hạn chế vận động ở trẻ nhỏ. Đây là tình trạng hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển và chức năng vận động của trẻ.
Dù bệnh không phổ biến, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, Legg-Calvé-Perthes có thể để lại di chứng vĩnh viễn, ảnh hưởng đến cấu trúc khớp háng và tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm trong tương lai.
Vậy Legg-Calvé-Perthes là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị ra sao? Hãy cùng Alo Xương Khớp tìm hiểu kỹ trong bài viết dưới đây.
Bệnh Legg-Calvé-Perthes là gì?
Legg-Calvé-Perthes là một bệnh lý xương hiếm gặp ở trẻ em, xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến chỏm xương đùi (phần đầu của xương đùi nối với ổ khớp háng) bị gián đoạn, khiến phần chỏm này bị hoại tử (chết tế bào xương).
Vì không có sự nhiễm trùng đi kèm, nên bệnh còn được gọi là hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi.
Bệnh thường ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 4 đến 10 tuổi, chủ yếu là bé trai (tỷ lệ nam:nữ khoảng 4:1), và thường chỉ xảy ra ở một bên khớp háng, tuy nhiên khoảng 10–15% trường hợp có thể bị cả hai bên.
Nguyên nhân gây bệnh Legg-Calvé-Perthes
Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra Legg-Calvé-Perthes vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều giả thuyết cho rằng bệnh có thể liên quan đến:
Rối loạn đông máu hoặc vi mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến chỏm xương đùi
Di truyền hoặc bất thường chuyển hóa xương
Tiền sử chấn thương vùng háng, đùi hoặc hông
Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động từ khi còn nhỏ
Mặc dù không lây lan và không di truyền trực tiếp, một số yếu tố gia đình hoặc môi trường sống cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
>>> Xem thêm: Viêm khớp nhiễm khuẩn ở trẻ em: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Triệu chứng thường gặp của bệnh
Các triệu chứng của bệnh thường tiến triển chậm, âm thầm, khiến phụ huynh dễ nhầm lẫn với các chấn thương hoặc tình trạng mỏi cơ thông thường.
Các dấu hiệu điển hình bao gồm:
Đau âm ỉ vùng bẹn, đùi hoặc đầu gối (đôi khi trẻ chỉ than đau đầu gối, dễ gây chẩn đoán sai)
Dáng đi khập khiễng bất thường, nhất là sau khi vận động nhiều
Hạn chế vận động khớp háng, trẻ khó dạng hoặc xoay chân
Cảm giác yếu chi dưới, không muốn chơi thể thao, chạy nhảy như trước
Vùng mông hoặc đùi có thể teo nhẹ do ít sử dụng
Các giai đoạn tiến triển của bệnh
Legg-Calvé-Perthes thường diễn tiến qua 4 giai đoạn chính:
Giai đoạn hoại tử (sơ cấp): Mất nguồn máu nuôi khiến chỏm xương bị chết mô xương
Giai đoạn phân rã: Cơ thể bắt đầu tái hấp thu mô chết, làm chỏm xương yếu và dễ biến dạng
Giai đoạn tái tạo: Xương mới bắt đầu hình thành thay thế phần hoại tử
Giai đoạn phục hồi: Cấu trúc chỏm xương được tái tạo, nhưng có thể không trở lại hình dạng ban đầu
Thời gian tiến triển từ đầu đến cuối có thể kéo dài 2–4 năm, tùy theo độ tuổi và mức độ tổn thương.
Bệnh Legg-Calvé-Perthes có nguy hiểm không?
Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể để lại biến dạng khớp háng, làm giảm khả năng vận động của trẻ và dẫn đến thoái hóa khớp háng sớm khi trưởng thành.
Nếu không được điều trị đúng cách, chỏm xương đùi sẽ bị xẹp, méo mó, không khớp với ổ cối, gây lệch trục chi dưới, vẹo hông hoặc đau mãn tính.
Chẩn đoán bệnh như thế nào?
Bác sĩ sẽ dựa vào:
Khai thác triệu chứng lâm sàng: đau bẹn, khập khiễng, giới hạn tầm vận động háng
Chụp X-quang khớp háng: phát hiện mất mật độ xương, chỏm xương xẹp hoặc không đều
MRI (Cộng hưởng từ): cho phép phát hiện hoại tử sớm hơn X-quang, kể cả khi chưa thấy rõ tổn thương
Cách điều trị bệnh Legg-Calvé-Perthes
Mục tiêu điều trị là bảo tồn chỏm xương đùi trong ổ khớp, giảm đau và tối đa hóa chức năng vận động của khớp háng.
Tùy vào độ tuổi và mức độ tổn thương, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp sau:
1. Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)
Áp dụng khi trẻ dưới 6 tuổi, hoặc tổn thương nhẹ:
Nghỉ ngơi, hạn chế hoạt động chịu lực lên khớp háng
Vật lý trị liệu, kéo giãn, tăng biên độ khớp
Dùng nẹp hoặc dụng cụ chỉnh hình để duy trì chỏm xương trong ổ khớp
Kiểm soát đau bằng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAIDs)
2. Chiropractic – nắn chỉnh xương khớp
Phương pháp Chiropractic có thể được áp dụng hỗ trợ điều trị bảo tồn trong một số trường hợp nhẹ, giúp giảm áp lực không đều lên khớp háng, cải thiện sự cân bằng hệ vận động, tăng khả năng phục hồi chỏm xương đùi.
Tuy nhiên, cần lưu ý: phương pháp này phải được thực hiện bởi chuyên gia có chứng chỉ, am hiểu giải phẫu trẻ em, để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
3. Phẫu thuật chỉnh hình
Áp dụng khi trẻ trên 6 tuổi, có tổn thương nặng hoặc biến dạng chỏm xương rõ rệt:
Cắt xương chỉnh trục xương đùi hoặc ổ cối
Ghép xương hoặc cố định khớp háng
Giúp đưa chỏm xương trở về đúng vị trí trong ổ khớp, từ đó cải thiện chức năng vận động
Tiên lượng và khả năng phục hồi
Hầu hết trẻ mắc bệnh nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể phục hồi tốt, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi.
Tuy nhiên, các trường hợp nặng, phát hiện muộn hoặc không được điều trị có thể dẫn đến:
Biến dạng khớp háng
Lệch trục chi dưới
Thoái hóa khớp sớm (trước 40 tuổi)
Do đó, việc theo dõi định kỳ, tuân thủ điều trị và phục hồi chức năng đóng vai trò quyết định trong kết quả lâu dài của bệnh.
Lời khuyên cho cha mẹ có con mắc bệnh
Quan sát dáng đi, dáng ngồi và phản ứng đau của trẻ khi chơi thể thao hoặc sau vận động
Không nên ép trẻ vận động khi có biểu hiện đau vùng bẹn – đùi
Đưa trẻ đi khám chuyên khoa cơ xương khớp nếu có dấu hiệu khập khiễng kéo dài
Tìm hiểu và hợp tác chặt chẽ với bác sĩ điều trị – vật lý trị liệu – chuyên gia chỉnh hình
Bệnh Legg-Calvé-Perthes tuy không phổ biến nhưng lại là nguyên nhân nghiêm trọng gây tổn thương khớp háng ở trẻ em nếu không được phát hiện kịp thời. Việc nâng cao nhận thức của phụ huynh, chú ý đến các dấu hiệu bất thường trong dáng đi, khả năng vận động của trẻ và chủ động điều trị sớm sẽ giúp trẻ phục hồi hiệu quả, tránh những di chứng kéo dài về sau.
>>>Tham khảo thêm: Thoái hóa khớp có xảy ra ở trẻ em không? Nguyên nhân và cách phòng ngừa
Comentarios