Hội chứng đau bánh chè (Runner’s Knee) là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục hiệu quả
- iCCARE MKT
- 5 thg 5
- 5 phút đọc
Đau vùng trước đầu gối khi chạy bộ, leo cầu thang hoặc ngồi lâu là tình trạng mà nhiều người – đặc biệt là dân chạy bộ và người hay tập luyện thể thao – gặp phải. Hiện tượng này không đơn thuần là mỏi cơ hay thoáng đau sau vận động, mà có thể là dấu hiệu của Hội chứng đau bánh chè, còn gọi là Runner’s Knee.
Đây là một trong những chấn thương phổ biến nhất ở các vận động viên chạy bộ, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai vận động sai cách hoặc quá mức. Nếu không được nhận biết và xử lý đúng lúc, Runner’s Knee có thể kéo dài dai dẳng, gây hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
1. Hội chứng đau bánh chè (Runner’s Knee) là gì?
Hội chứng Runner’s Knee – tên y học là Chondromalacia Patella – là tình trạng đau mặt trước đầu gối, đặc biệt là vùng xung quanh hoặc phía sau xương bánh chè (patella). Tình trạng này thường xảy ra khi sụn dưới xương bánh chè bị kích thích, mài mòn hoặc mất cân bằng áp lực trong chuyển động.
Tên gọi “Runner’s Knee” bắt nguồn từ việc những người chạy bộ thường xuyên, hoặc vận động viên thể thao chịu tải liên tục lên gối, rất dễ mắc phải hội chứng này.
2. Nguyên nhân gây hội chứng đau bánh chè
Runner’s Knee không chỉ là hệ quả của việc “chạy nhiều”, mà còn bắt nguồn từ các yếu tố cơ học và thói quen vận động không hợp lý:
a. Kỹ thuật sai khi chạy bộ
Bước chạy quá dài, tiếp đất bằng gót chân gây áp lực lớn lên đầu gối.
Thiếu sự kiểm soát trong tư thế đầu gối và bàn chân khi chạm đất.
b. Mất cân bằng cơ bắp
Cơ đùi trước (quadriceps) yếu khiến bánh chè bị kéo lệch khi co duỗi gối.
Cơ mông yếu, không hỗ trợ đủ cho việc ổn định khớp gối.
c. Giày không phù hợp
Mang giày không đủ đệm, không hỗ trợ vòm bàn chân có thể gây lệch trục bàn chân – đầu gối khi vận động.
d. Tăng tải đột ngột
Tăng cường độ hoặc thời lượng tập luyện quá nhanh khiến khớp gối không kịp thích nghi.
e. Cấu trúc cơ xương bất thường
Những người có vòm bàn chân phẳng, xương bánh chè lệch trục, hoặc khớp háng xoay trong quá mức có nguy cơ cao bị Runner’s Knee.
>>> Tham khảo thêm: Chạy bộ có gây hại cho xương khớp không? giải đáp từ góc nhìn khoa học
3. Dấu hiệu nhận biết hội chứng Runner’s Knee
Người mắc hội chứng đau bánh chè thường gặp một số triệu chứng đặc trưng:
Đau âm ỉ phía trước đầu gối, đặc biệt sau khi vận động mạnh.
Đau tăng lên khi:
Chạy bộ, đi bộ đường dài.
Leo hoặc xuống cầu thang.
Ngồi lâu với đầu gối gập (như ngồi xe, xem phim…).
Cảm giác lạo xạo hoặc rít khi duỗi gối.
Một số trường hợp có sưng nhẹ hoặc nóng đỏ vùng bánh chè.
4. Cách chẩn đoán Runner’s Knee
a. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng đau, đánh giá chuyển động của khớp gối, và thực hiện các bài test đơn giản để phát hiện điểm đau đặc trưng.
b. Cận lâm sàng
Chụp X-quang để loại trừ gãy xương hoặc tổn thương cấu trúc.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) giúp đánh giá tình trạng sụn và các mô mềm xung quanh xương bánh chè.
5. Cách điều trị và phục hồi hội chứng Runner’s Knee
a. Điều chỉnh thói quen vận động
Nghỉ ngơi tương đối: Giảm cường độ vận động, tránh leo cầu thang, chạy hoặc squat sâu.
Chườm lạnh 15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày trong giai đoạn đầu.
Sử dụng băng gối hoặc đai hỗ trợ bánh chè khi tập luyện.
b. Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm
Các thuốc nhóm NSAIDs như Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac thường được sử dụng ngắn hạn để giảm viêm và đau.
Lưu ý khi sử dụng thuốc:
Không dùng NSAIDs kéo dài hơn 7–10 ngày mà không có chỉ định y tế.
Cẩn trọng với người có bệnh lý dạ dày, gan hoặc tim mạch.
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc tiêm corticoid vào khớp gối vì có nguy cơ gây thoái hóa sụn nếu lạm dụng.
c. Vật lý trị liệu
Các bài tập kéo giãn và tăng cường nhóm cơ đùi, cơ mông giúp cải thiện sự ổn định khớp gối.
Bài tập phổ biến:
Squat tường nhẹ với bóng.
Cầu hông (bridge).
Tập dây kháng lực nhóm cơ mông.
Kết hợp siêu âm trị liệu, chiếu laser công suất thấp hoặc sóng xung kích giúp tăng tuần hoàn và phục hồi mô sụn.
6. Phòng ngừa Runner’s Knee như thế nào?
a. Tăng cường cơ bắp hỗ trợ khớp gối
Tập trung vào nhóm cơ đùi trước, sau và cơ mông.
Thực hiện đều đặn các bài tập core, kéo giãn và khởi động trước khi chạy.
b. Kiểm tra và thay giày đúng lúc
Chọn giày chuyên dụng cho chạy bộ, có đệm hỗ trợ tốt và phù hợp với dáng chân.
Thay giày sau mỗi 600–800 km sử dụng.
c. Kiểm soát tải trọng
Tăng dần quãng đường hoặc cường độ tập luyện không quá 10% mỗi tuần.
Tránh tập luyện trên bề mặt quá cứng hoặc dốc nhiều.
Runner’s Knee – hội chứng đau bánh chè không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất thể thao mà còn có thể làm gián đoạn sinh hoạt hàng ngày nếu không được xử lý đúng cách. Tuy không phải là tình trạng nguy hiểm tính mạng, nhưng đây là lời nhắc nhở rõ ràng về tầm quan trọng của vận động đúng kỹ thuật, lắng nghe cơ thể và phòng ngừa chấn thương từ gốc rễ.
Nếu bạn đang gặp phải dấu hiệu đau gối kéo dài, đừng chần chừ – hãy tham khảo chuyên gia y tế, tập luyện thông minh và bảo vệ đôi chân của bạn ngay từ hôm nay!
>>> Tham khảo thêm: Đau khớp gối khi chạy bộ: nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả
Bình luận